Od samego początku funkcjonowania rejestru BDO w zakresie ewidencji i sprawozdawczości odpadowej piszemy o problemach, z jakimi borykają się przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, w zakresie przekazywania komunalnych osadów ściekowych do rolniczego wykorzystania. Przepisy ustawy o odpadach uniemożliwiają bowiem rolnikom wpisanie się do rejestru BDO, co z kolei uniemożliwia wystawienia na ich rzecz elektronicznej karty przekazania odpadów. Co prawda, w ostatnim czasie przedstawialiśmy przypadek, w którym urząd marszałkowski zgodził się na wpisanie rolnika do BDO (w artykule „Rolnicy jednak z wpisem do BDO?”), jednakże działanie takie nie do końca znajduje oparcie w obecnie obowiązujących przepisach prawnych i może nie zostać podzielone nie tylko przez inne organy, ale również przez sądy administracyjne.
W związku z zaistniałą luką w prawie, do Ministerstwa Klimatu kierowanych było wiele pytań i wniosków o jak najszybsze zajęcie się problemem. Po kilku miesiącach oczekiwania okazało się jednak, że w ocenie Ministerstwa przedstawiony problem nie istnieje. Stanowisko takie zaprezentowane zostało w piśmie z dnia 15 maja 2020 r. (DGO-III.053.4.2020.MK), którym Ministerstwo Klimatu udzieliło odpowiedzi na pytania z zakresu gospodarki odpadami zadane przez Izbę Gospodarczą „Wodociągi Polskie”. Jedno z nich dotyczyło właśnie problemu wpisu do rejestru BDO władających powierzchnią ziemi, na której stosowane są komunalne osady ściekowe w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o odpadach [dalej: „u.o.”].
W opinii Ministerstwa Klimatu, wynikający z przepisu art. 71 pkt 3 u.o. obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji odpadów z zastosowaniem jedynie karty przekazania odpadów (KPO) przez władającego powierzchnią ziemi, na której komunalne osady ściekowe są stosowane w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3 u.o., nie odnosi się do podmiotów, które nie podlegają wpisowi do rejestru w oparciu o przepis art. 51 ust. 2 pkt 2 u.o. („Nie podlegają wpisowi do rejestru podmiot władający powierzchnią ziemi, na której są stosowane komunalne osady ściekowe w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3, zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na przetwarzanie odpadów”). Ministerstwo Klimatu twierdzi bowiem, że „obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji odpadów z zastosowaniem jedynie karty przekazania odpadów, dotyczy władającego powierzchnią ziemi, innego niż wskazanego powyżej [tj. innego niż wymieniony w art. 51 ust. 2 pkt 2 u.o. – przyp. własny], który ze względu na wynikający z ustawy obowiązek wpisu na wniosek lub z urzędu do Rejestru-BDO, zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji odpadów w każdym miejscu prowadzonej przez siebie działalności. Może być to np. oczyszczalnia ścieków, która dzierżawi ziemię i stosuje tam komunalne osady ściekowe”.
Pogląd ten jest o tyle niezrozumiały i nie znajdujący oparcia w obecnie obowiązujących przepisach prawa, że zdaje się nie uwzględniać faktu, że – na podstawie przepisu art. 45 ust. 1 pkt 3 u.o. – każda osoba (a więc tak osoba fizyczna, jak i osoba prawna, czy też jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej) władająca powierzchnią ziemi, na której są stosowane komunalne osady ściekowe w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3 u.o., zwolniona jest z obowiązku uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów (w zakresie stosowania komunalnych osadów ściekowych w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3 u.o.). Jednocześnie przepis art. 71 pkt 3 u.o. jednoznacznie odnosi się do wszystkich podmiotów władających powierzchnią ziemi, na której komunalne osady ściekowe są stosowane w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3 u.o., a nie tylko tych, które – jak twierdzi Ministerstwo – wpisane są do rejestru BDO (na wniosek lub z urzędu – z tytułu innej prowadzonej działalności). Należy bowiem zauważyć, że przepis art. 71 pkt 3 u.o. literalnie i jednoznacznie określa przywołany w nim obowiązek nie tylko od strony podmiotowej (tj. dotyczy każdego władającego powierzchnią ziemi, na której komunalne osady ściekowe są stosowane w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3), ale również od strony przedmiotowej (tj. odnosi się do prowadzenia uproszczonej ewidencji odpadów wyłącznie w odniesieniu do odpadów stanowiących komunalne osady ściekowe stosowane w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3 u.o.).
Innymi słowy, każdy podmiot, który stosuje komunalne osady ściekowe w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3 u.o., związany jest – w zakresie tej działalności – przepisem art. 71 pkt 3 u.o., a tym samym w odniesieniu do tej działalności odpadowej ewidencjonuje ją w sposób uproszczony z wykorzystaniem jedynie karty przekazania odpadów (KPO), a więc bez prowadzenia karty ewidencji odpadów (KEO), czy też karty ewidencji komunalnych osadów ściekowych (KEKOŚ), którą to zobowiązany jest prowadzić chociażby wytwórca komunalnych osadów ściekowych. Problem, jakim jest luka w przepisach ustawy o odpadach uniemożliwiająca wpisania do rejestru BDO podmiotów stosujących komunalne osady ściekowe w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3 u.o., której brak istnienia nieudolnie próbuje wykazać Ministerstwo Klimatu, polega bowiem na tym, że obecnie co do zasady (bowiem do końca 2020 r. możliwe jest jeszcze prowadzenie ewidencji odpadowej w sposób papierowy) prowadzenie ewidencji odpadowej odbywa się elektronicznie za pośrednictwem rejestr BDO, do którego nie sposób wpisać wspomnianych władających powierzchnią ziemi. Przepis art. 51 ust. 2 pkt 2 u.o. wyraźnie stanowi bowiem, że podmioty te nie podlegają wpisowi do rejestru BDO (problem ten nie dotyczy rzecz jasna podmiotów, które oprócz prowadzonej działalności prowadzą również działalność w innym zakresie, w którym to wpis do rejestru BDO następuje z urzędu lub na wniosek).
Jedyną możliwością rozwiązania powyższego problemu nie są dokonywane przez Ministerstwo Klimatu nieznajdujące oparcia w obowiązującym porządku prawnym twórcze interpretacje przepisów ustawy o odpadach, a jest konieczność wyeliminowania luki prawnej poprzez zmianę brzmienia przepisu art. 50 ust. 1 pkt 5 u.o. oraz uchylenie przepisu art. 51 ust. 2 pkt 2 u.o. O takie zmiany w przepisach zawnioskowaliśmy również do Sejmu RP w złożonej przez nas petycji (o której pisaliśmy w artykule „Rolnicy w BDO - petycja w Sejmie”).
