W ostatnich tygodniach w mediach głośno było o zmianie wysokości minimalnego wynagrodzenia począwszy od 2020 r. Jak się okazuje, nie są to jedyne modyfikacje wpływające na poziom wynagrodzeń pracowników od stycznia przyszłego roku. Ustawą nowelizującą z dnia 19 lipca 2019 r. ustawodawca wprowadził istotne zmiany odnoszące się do zasad obliczania wysokości minimalnego wynagrodzenia za prace.
Z dniem 1 stycznia 2020 r. wejdą w życie przepisy znowelizowanej Ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (dalej - Ustawa) dotyczące dodatku stażowego. Zmiany wynikają z ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2019 r., poz. 1564).
Znowelizowane przepisy rozszerzają katalog składników wynagrodzenia, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika porównywanego z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Na mocy art. 6 ust. 5 pkt 5 Ustawy, przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie będzie się uwzględniać dodatku za staż pracy.
W celu usunięcia mogących się pojawić wątpliwości interpretacyjnych, nowelizacja wprowadziła definicję dodatku za staż pracy. Jak bowiem słusznie zauważyli autorzy przepisów, w przedsiębiorstwach istnieje duża różnorodność stosowanego nazewnictwa oraz odmienne zasady przyznawania „dodatków za staż pracy” lub za „wysługę lat”. Zasady te od stycznia 2020 r. zostaną jednak ujednolicone.
Zgodnie z nową definicją, dodatek za staż pracy to dodatek do wynagrodzenia przysługujący pracownikowi z tytułu osiągnięcia ustalonego okresu zatrudnienia, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę.
Wprowadzana regulacja zakłada wyłączenie z kategorii minimalnego wynagrodzenia za pracę dodatku przysługującego pracownikowi ze wspomnianego tytułu, bez względu na przyjętą u danego pracodawcy nazwę tego dodatku. Dodatek za staż pracy będzie zatem dodatkiem do minimalnego wynagrodzenia za pracę, a nie jednym ze składników tego wynagrodzenia.
Jak wskazano w motywach nowelizacji, celem wprowadzenia zmiany jest zapewnienie bardziej sprawiedliwego i przejrzystego kształtu minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz poprawa sytuacji pracowników otrzymujących wynagrodzenie na najniższym poziomie.
W ocenie specjalistów z Biura Analiz Sejmowych, korzyścią z wejścia w życie proponowanego rozwiązania będzie wzrost wynagrodzeń pracowników, którzy otrzymują obecnie wynagrodzenie minimalne i są objęci dodatkami za staż pracy. Korzyści to także uproszczenie systemu obliczania kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz przywrócenie gratyfikacyjnej roli dodatków za staż pracy w przypadku osób, które otrzymują wynagrodzenie równe płacy minimalnej.
Kosztem proponowanego rozwiązania będzie natomiast oczywiście wzrost kosztów pracodawców, którzy wypłacają dodatki za staż pracy i jednocześnie zatrudniają pracowników za kwotę minimalnego wynagrodzenia. To wiąże się z konsekwencjami, które tradycyjnie w literaturze wskazywane są jako negatywne skutki płacy minimalnej, w tym przede wszystkim mniejszą skłonnością pracodawców do zatrudniania pracowników oraz większą motywacją do zatrudniania w szarej strefie.
Wyłączenie dodatku stażowego z kategorii minimalnego wynagrodzenia wraz ze wzrostem płacy minimalnej, oznacza niewątpliwie istotny wzrost kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw od stycznia 2020r., który należy uwzględnić w prowadzonym rachunku ekonomicznym. Dlatego też, już teraz niezbędnym jest oszacowanie ewentualnych skutków wprowadzanych regulacji oraz uwzględnienie ich w budżetach planowanych na nadchodzący rok.
Na zakończenie należy jeszcze wskazać, iż nowelizacja zawiera również przepisy, wchodzące w życie już w dniu 1 września 2019 r., mające na celu częściowe zniwelowanie negatywnych skutków wzrostu wynagrodzeń. Dotyczy to umów zawieranych przez przedsiębiorstwa zarówno w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, jak również realizowanych w trybie innym niż określony przepisami ww. ustawy.
W odniesieniu do wyżej wskazanych umów zawartych przed dniem 1 września 2019 r. ustawa wprowadza przepisy umożliwiające stronom przeprowadzenie negocjacji pomiędzy wykonawcą i zamawiającym w sprawie odpowiedniej zmiany wynagrodzenia należnego wykonawcy.
Brak możliwości renegocjacji w związku ze zwiększonymi kosztami wynikającymi z wprowadzenia niniejszą ustawą zmiany, mógłby skutkować utratą rentowności przedsiębiorstw oraz stanowić zagrożenie dla realizacji umów.
Agnieszka Wielogórska
doradca podatkowy
Kancelaria Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp. k. w Poznaniu
