Zgodnie z art. 21 ust. 4a u.z.z.w., obowiązującym od dnia 9 sierpnia 2022 r., wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest zobowiązany przekazać wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych do zaopiniowania dyrektorowi właściwego regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Opinia Wód Polskich winna dotyczyć zgodności planu z KPOŚK, a także wpływu planu na wysokość taryf. O naszych wątpliwościach dotyczących zakresu kompetencji przyznanych organom regulacyjnym, pisaliśmy już na blogu w artykule "Wymogi regulatora przy opiniowaniu wieloletnich planów".
Wskazywaliśmy wówczas, że o ile zgodność planu z KPOŚK jest w jakiś sposób obiektywnie weryfikowalna, to przyznanie Wodom Polskim uprawnienia do oceny planu w zakresie jego wpływu na wysokość taryf to niestety prawdopodobnie próba stworzenia kolejnego instrumentu pozwalającego organowi regulacyjnemu w sposób wysoce oceny i niezobiektywizowany negować propozycje cen i stawek opłat przedkładanych przez przedsiębiorstwa, a faktyczna ocena planu będzie fikcyjna.
Sygnalizowaliśmy, że taka regulacja miałaby sens, o ile organ regulacyjny (oceniając plan) weryfikowałby zasadność, rozumianą jako celowość realizacji poszczególnych inwestycji ujętych w planie. Tyle tylko, że takie działanie wymagałoby po stronie organu regulacyjnego wiedzy co do stanu faktycznego infrastruktury będącej we władaniu konkretnego przedsiębiorstwa, potrzeb rozwojowych danej gminy, planowanych na jej terenie zamierzeń budowlanych czy treści planów zagospodarowania przestrzennego. A dodatkowo wymagałoby posiadania przez organ regulacyjny kompetencji stricte technicznych i technologicznych. Praktyka potwierdziła nasze obawy.
Weryfikacja planu przez organy regulacyjne, pod kątem ich wpływu na taryfy faktycznie ma charakter pozorny, iluzoryczny.
Poniżej kilka wybranych fragmentów oceniających wpływ planu na taryfy, a pochodzących z opinii różnych organów regulacyjnych, z okresu wrzesień – grudzień 2022 r.
- Organ regulacyjny zaznacza, że skoro spółka nie oszacowała danych dotyczących ustalenia niezbędnych przychodów planowanej nowej taryfy w odniesieniu do planowanych inwestycji w zakresie usług wodociągowych, to organ regulacyjny również nie potrafi oszacować dokładnego wpływu tych inwestycji na wysokość taryf. To przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określa taryfę, a nie organ regulacyjny. Z całą pewnością natomiast można stwierdzić, że wskazane w przedłożonym wieloletnim planie przedsięwzięcia rozwojowo-modernizacyjne w obszarze infrastruktury wodociągowej będą miały wpływ na wysokość taryf.
- Organ regulacyjny wskazuje, że przedłożony do zaopiniowania plan nie zawiera informacji w zakresie wpływu zaplanowanych inwestycji na ceny i stawki opłat ustalone w taryfie. Brak jest wskazania w planie, na które konkretnie grupy taryfowe i w jakiej kwocie będą miały wpływ zaplanowane inwestycje. W przedstawionych wyjaśnieniach założono wzrost ilości sprzedanej wody i odebranych ścieków oraz stałą ilość odbiorców usług w latach 2021-2024. Brak jest możliwości oceny w jakim stopniu zaplanowane inwestycje wpłyną na zwiększenie ilości świadczonych usług i ilości odbiorców usług, a w konsekwencji na końcową wysokość cen i stawek opłat. Jednakże stwierdzić należy, że wskazane w przedłożonym wieloletnim planie przedsięwzięcia rozwojowo-modernizacyjne w obszarze infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej będą mieć wpływ na ceny i stawki opłat za wodę i ścieki.
- Dyrektor RZGW wyraża opinię, że przedłożony przez Burmistrza Miasta do zaopiniowania wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych na terenie gminy na lata 2022-2025 wpływa na wysokość taryf, jednakże z uwagi na sposób w jaki został opracowany, w szczególności na brak wskazania w tym planie wysokości taryfowych cen i stawek opłat w poszczególnych latach jego obowiązywania, organ nie może oceniać jak duży ma to być wpływ.
- Organ regulacyjny zaznacza, że skoro przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne nie jest w stanie precyzyjnie oszacować danych dotyczących ustalania niezbędnych przychodów planowanej nowej taryfy w odniesieniu do planowanych inwestycji w zakresie usług wodociągowych, to organ regulacyjny również nie potrafi oszacować dokładnego wpływu ww. inwestycji na wysokość taryf. To przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określa taryfę, a nie organ regulacyjny. Z całą pewnością natomiast można stwierdzić, że wskazane w przedłożonym wieloletnim planie przedsięwzięcia rozwojowo-modernizacyjne w obszarze infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej będą miały wpływ na wysokość taryf.
Z zacytowanych rozstrzygnięć wynika jednoznaczny obraz. Organy regulacyjne nie mają żadnego pomysłu na realną ocenę wpływu planów wieloletnich na wysokość cen i stawek opłat. Ustandaryzowane pytania przygotowane przez Wody Polskie, przesyłane do gmin przez organy regulacyjne, nie pozwalają na uzyskanie danych pozwalających na przygotowanie rzeczywistej opinii.
W związku z tym organy regulacyjne opiniując wpływ planów wieloletnich na taryfy, ograniczają się do oczywistego stwierdzenia, że wpływ taki zaistnieje. Na marginesie tylko w kategorii żartu należy ocenić zarzuty, iż przygotowywane przez przedsiębiorstwa plany nie zawierają w swej treści cen i stawek opłat na okres obowiązywania planu, czy chociaż informacji dotyczącej wpływu zaplanowanych inwestycji na ceny i stawki opłat ustalone w taryfie, w szczególności zaś nie wskazują, na które konkretnie grupy taryfowe i w jakiej kwocie będą miały wpływ zaplanowane inwestycje. Po pierwsze nie są to obligatoryjne elementy planu zgodnie z art. 21 ust 2 u.z.z.w, po drugie zaś to właśnie organ regulacyjny ma ustalić w ramach przygotowywania opinii jaki jest wpływ inwestycji ujętych w planie na taryfy.
