Ostatnie wpisy

1 października 2021 roku odbyło się pierwsze czytanie przygotowywanej od miesięcy nowelizacji Kodeksu spółek handlowych. Obok wprowadzenia do Kodeksu spółek handlowych nowych regulacji tzw. prawa holdingowego, planowane jest także uchwalenie szeregu innych regulacji mających znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania organów spółek kapitałowych (w tym wodociągowo-kanalizacyjnych), w szczególności rad nadzorczych.

Jako pierwsze, wskazać należy planowane zmiany przepisów dotyczących sposobu obliczania kadencji członków organów, które są istotne dla określenia daty wygaśnięcia ich mandatów. Ustawodawca, chcąc rozstrzygnąć dotychczasowe wątpliwości w tym przedmiocie, planuje dodać do przepisów dotyczących kadencji członków zarządu i rad nadzorczych zdanie o treści: „Kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że umowa/ statut spółki stanowi inaczej”. Ma to potwierdzić dominującą obecnie (zwłaszcza po wydaniu przez Sąd Najwyższy uchwały z dnia 24.11.2016 r., sygn. akt III CZP 72/16) praktykę prolongowania mandatów członków organów spółek kapitałowych. Ustawodawca przyjmuje, że do kadencji członka organu nie będzie zaliczany czas od momentu powołania, które często następuje w okolicach połowy roku obrotowego, do ostatniego dnia tego roku. Pierwszym rokiem obrotowym trwania kadencji będzie zatem kolejny rok, a wygaśnięcie mandatu członka organu powołanego na czas dłuższy niż rok nastąpi podczas zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy trwania tak rozumianej kadencji.

Dla przykładu, w spółce, w której rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym, w przypadku powołania danej osoby do zarządu w dniu 15 czerwca 2022 na 3-letnią kadencję, pierwszym rokiem obrotowym trwania kadencji będzie rok 2023, drugim będzie 2024, trzecim będzie 2025, a mandat tej osoby wygaśnie z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2025, a zatem w praktyce najczęściej w okolicach połowy roku 2026. 

Gdy chodzi o funkcjonowanie organów spółek, projektowane zmiany obejmują, m. in.:

• wprowadzenie wyraźnego wymogu protokołowania uchwał zarządu i rad nadzorczych,
• wprowadzenie regulacji określającej wyraźne zasady zwoływania posiedzeń rad nadzorczych i podejmowania na nich uchwał, 
• wprowadzenie wymogu zwoływania posiedzenia rady nadzorczej nie rzadziej niż raz w każdym kwartale roku obrotowego,
• wprowadzenie obowiązku sporządzania przez rady nadzorcze sprawozdania z działalności rady za ubiegły rok obrotowy (obok dotychczas sporządzanego sprawozdania z wyników oceny sprawozdania finansowego i sprawozdania zarządu z działalności spółki),
• wymogu zapewnienia uczestnictwa kluczowego biegłego rewidenta w posiedzeniu rady nadzorczej, na którym oceniane jest sprawozdanie finansowe spółki (dotyczy spółek, w których sprawozdanie finansowe podlega badaniu ustawowemu),
• wzmocnienie kompetencji rad nadzorczych poprzez przyznanie im następujących uprawnień:
  1. prawa żądania nie tylko, jak dotąd, od zarządu i pracowników spółki, ale dodatkowo także od prokurentów, osób wykonujących na rzecz spółki w sposób regularny określone czynności na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze, sporządzenia lub przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki, w szczególności jej działalności lub stanu majątkowego (prawo to rozciągnięto także na spółki zależne oraz spółki powiązane) i to w terminie nie późniejszym niż dwóch tygodni, licząc od dnia zgłoszenia żądania przez radę nadzorczą,
  2. prawa do ustanawiania doraźnych lub stałych komitetów do pełnienia określonych czynności nadzorczych,
  3. prawa do zlecenia zbadania na koszt spółki określonego zagadnienia dotyczącego działalności spółki lub jej stanu majątkowego przez wybranego doradcę, przy czym w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością prawo to będzie radzie nadzorczej przysługiwać jeśli zostanie przewidziane w umowie spółki (w spółce akcyjnej, statut będzie mógł to ustawowe prawo rady nadzorczej ograniczyć lub wyłączyć),
  4. dla członka rady nadzorczej (nie tylko jej przewodniczącego) oraz zarządu spółki – prawa do żądania zwołania posiedzenia rady nadzorczej,
• w spółce akcyjnej wprowadzenie obowiązku dla zarządu(pod warunkiem niewyłączenia tego prawa przez statut) do udzielania radzie nadzorczej informacji o:
  1. uchwałach zarządu i ich przedmiocie,
  2. sytuacji spółki, w tym w zakresie jej stanu majątkowego, a także istotnych okolicznościach z zakresu prowadzenia spraw spółki, w szczególności w obszarze operacyjnym, inwestycyjnym i kadrowym,
  3. postępach w realizacji wyznaczonych kierunków rozwoju działalności spółki, przy czym zarząd powinien wskazać na odstępstwa od wcześniej wyznaczonych kierunków, podając zarazem uzasadnienie odstępstw, 
  4. transakcjach oraz innych zdarzeniach lub okolicznościach, które istotnie wpływają lub mogą wpływać na sytuację majątkową spółki, w tym na jej rentowności lub płynność,
  5. zmianach uprzednio udzielonych radzie nadzorczej informacji, jeżeli zmiany te istotnie wpływają lub mogą wpływać na sytuację spółki,
• wprowadzenia regulacji, na mocy której każdy były członek zarządu będzie uprawniony i obowiązany do złożenia wyjaśnień w toku sporządzania sprawozdania zarządu z działalności i sprawozdania finansowego, obejmujących okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu oraz do udziału w zgromadzeniu wspólników/ walnym zgromadzeniu zatwierdzającym te sprawozdania (dotychczas regulacja była zawężona jedynie do odwołanych członków zarządu).

Ustawodawca planuje także zmienić zasady odpowiedzialności członków organów, wprowadzając tzw. business judgement rule. Zgodnie z projektowanymi przepisami członek organu przy wykonywaniu swojej funkcji byłby zobowiązany nie tylko do zachowania staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności, ale także do lojalności wobec spółki, natomiast w toku procesu sądowego mógłby uwolnić się od odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki wykazując, że nie doszło do naruszenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru działalności, bo postępując w sposób lojalny wobec spółki, działał w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.

Na dzień sporządzania artykułu nie jest znana dokładna data wejścia w życie planowanych zmian oraz ich finalny kształt. Projekt jest po I czytaniu w Sejmie i zakłada 6-miesięczne vacatio legis.