Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej apeluje o podjęcie wszelkich możliwych działań, których celem będzie właściwe zaplanowanie gospodarki ściekowej, w tym wyznaczenie granic aglomeracji. Komisja Europejska wszczęła bowiem procedurę naruszeniową i zarzuca Polsce niespełnienie wymogów Dyrektywy ściekowej. Procedura dotyczy łącznie 1 285 aglomeracji, z czego 58 stanowią duże aglomeracje generujące ok. 56% całkowitego ładunku zanieczyszczeń wszystkich ujętych aglomeracji.
W ostatnich dniach na stronach internetowych Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie opublikowany został poradnik dla samorządów wyznaczających aglomeracje. Jak informuje resort - "Dokument ten stanowi odpowiedź na najczęściej pojawiające się pytania ze strony samorządów oraz przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych dotyczące procesu wyznaczania aglomeracji oraz aktualnej sytuacji w gospodarce ściekowej. Powstał on na podstawie pytań zadanych przez uczestników webinariów dotyczących gospodarki ściekowej w dużych aglomeracjach o RLM ≥100 000, które odbyły się w dniach 23 lipca i 10 sierpnia 2020 r.".
Poradnik zawiera wykaz aglomeracji ujętych w uzasadnieniu opinii Komisji Europejskiej wraz z oceną stanu ich zgodności z Dyrektywą ściekową.
Przypomnijmy, aglomerację wyznacza się na potrzeby Krajwego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) oraz wywiązania się przez Polskę z wymogów Dyrektywy ściekowej. Do końca bieżącego roku samorządy muszą przeprowadzić proces uchwalania przez rady gmin aktów prawa miejscowego dotyczących wyznaczania aglomeracji, gdyż zgodnie z art. 565 ust. 2 Prawa wodnego obowiązujące obecnie akty (wyznaczające aglomeracje) zachowują moc nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2020 r. Co istotne, wyznaczanie aglomeracji wymaga uzgodnienia przez Wody Polskie.
W toku procesu wyznaczania aglomeracji należy badać czy zostaną spełnione warunki określone w Dyrektywie ściekowej, tj.:
- Warunek I (wydajność oczyszczalni) – wydajność oczyszczalni ścieków musi zapewnić możliwość przyjęcia wszystkich ścieków z terenu aglomeracji, a w przypadku przyjmowania ścieków z innych aglomeracji lub terenów poza aglomeracją – również z tych terenów. Jeżeli aglomeracja jest obsługiwana przez więcej niż jedną oczyszczalnię, ich sumaryczna wydajność musi umożliwić przyjęcie ścieków jak wyżej.
- Warunek II (standardy oczyszczania) – każda oczyszczalnia w aglomeracji musi być zdolna do oczyszczenia ścieków do poziomu określonego jak dla RLM aglomeracji – zapewnienie jakość ścieków oczyszczonych zgodnie z załącznikami rozporządzenia ściekowego. W każdej aglomeracji powyżej 10 000 RLM wymagane jest podwyższone oczyszczanie biogenów, co dotyczy również przydomowych oczyszczalni ścieków. Warunki te muszą zostać spełnione w przypadku gdy oczyszczanie ścieków komunalnych z aglomeracji odbywa się w oczyszczalni ścieków przemysłowych (art. 86 ust. 2 Prawa wodnego).
- Warunek III (wyposażenie aglomeracji) – wyposażenie aglomeracji w systemy zbierania ścieków komunalnych gwarantujące przynajmniej 98% poziom obsługi, przy czym pozostałe 2% niezebranego siecią kanalizacyjną ładunku nie może być większe niż 2 000 RLM. Ładunek niezebrany siecią musi być oczyszczany w innych systemach oczyszczania ścieków (pojedyncze systemy lub inne właściwe systemy), zapewniających ten sam poziom ochrony środowiska jak dla całej aglomeracji.
Zgodnie z wymogami prawa oraz interpretacją Komisji Europejskiej należy tak planować granice aglomeracji, aby w jak największym stopniu cały produkowany przez aglomerację ładunek ścieków był zbierany siecią kanalizacyjną i odprowadzany na oczyszczalnię ścieków albo do końcowego punktu zrzutu ścieków komunalnych. Dlatego w aglomeracjach ujętych w KPOŚK powinien zostać osiągnięty blisko 100% poziom obsługi zbiorczymi systemamikanalizacyjnymi (% RLM korzystających z systemu kanalizacyjnego). Pozostali mieszkańcy aglomeracji, nieobsługiwani przez zbiorcze systemy kanalizacyjne, powinni korzystać z innych systemów oczyszczania ścieków.
Komisja Europejska wystosowała do Polski opinię w związku z uchybieniem zobowiązaniom wynikającym z dyrektywy ściekowej. Jak wynika z opublikowanego przez ministerstwo poradnika, zarzuty Komisji dotyczą:
- niezapewnienia, aby 1 183 aglomeracje były wyposażone w system zbierania ścieków komunalnych lub indywidualne lub inne właściwe systemy zbierania, które osiągają ten sam poziom ochrony środowiska, w przypadkach gdy wprowadzenie systemu zbierania nie jest uzasadnione ze względu na brak korzyści dla środowiska lub nadmierne koszty;
- niezapewnienia, aby w 1 282 aglomeracjach ścieki komunalne odprowadzane do systemów zbierania były przed zrzutem poddawane wtórnemu oczyszczaniu;
- niezapewnienia, aby w 426 aglomeracjach ścieki komunalne odprowadzane do systemów zbierania były poddawane oczyszczaniu bardziej rygorystycznemu niż to, które opisano w art. 4 Dyrektywy ściekowej.
Wraz z poradnikiem na stronach internetowych ministerstwa opublikowane zostały również liczne materiały informacyjne.
