W dniu 13 września 2019 roku weszła w życie nowelizacja rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Wprowadzone zmiany dotyczą m.in. sytuowania w pasie drogowym sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.
Omówienie zmian wynikających z nowelizacji rozporządzenia wypada zacząć od przypomnienia, iż zgodnie z § 140 ust. 1 rozporządzenia, umieszczenie w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanej z drogą (infrastruktury), nie może naruszać elementów technicznych drogi oraz nie może przyczyniać się do czasowego lub trwałego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu albo zmniejszenia wartości użytkowej drogi, a także nie może wpływać negatywnie na system korzeniowy drzew rosnących w pasie drogowym.
Wspomnianą powyżej nowelizacją doprecyzowano pojęcie infrastruktury technicznej niezwiązanej z drogą (§ 140 ust 2). Obecnie infrastrukturę tę będą stanowić m.in. urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu lub energii elektrycznej, w tym elementy sieci elektroenergetycznej, gazowej, ciepłowniczej, wodociągowej, kanalizacji sanitarnej oraz elementy sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej niesłużące odwodnieniu drogi.
W porównaniu zatem do przepisów sprzed 13 września 2019 roku, obecnie pojęcie infrastruktury wyraźnie obejmuje swoim zakresem sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej oraz ogólnospławnej niesłużące odwodnieniu drogi.
Istotną zmianą jest natomiast uchylenie §140 ust. 7 oraz nowe brzmienie §140 ust. 8 rozporządzenia. Dotychczasowe brzmienie §140 ust. 7 rozporządzenia przesądzało, iż infrastruktura liniowa napowietrzna i podziemna przebiegająca wzdłuż drogi poza terenem zabudowy powinna być usytuowana poza pasem drogowym. Uchylenie tego przepisu powinno zatem ułatwić lokalizowanie sieci wodociągowych i kanalizacyjnych w pasie drogowym poza terenem zabudowy. Zakładać bowiem należy, że nie będzie w takich przypadkach konieczne uzyskiwanie zgody na odstępstwo od przepisów rozporządzenia w trybie art. 9 Prawa budowlanego. Oczywiście w dalszym ciągu umieszczenie infrastruktury w pasie drogowym będzie możliwe przy uwzględnieniu warunków bezpieczeństwa, o których mowa w § 140 ust. 1 rozporządzania (przywołane powyżej) oraz po uzyskaniu, w trybie art. 39 ustawy o drogach publicznych, zezwolenia na umieszczenie infrastruktury w pasie drogowym
W kontekście sieci wod-kan należy również zwrócić uwagę na §140 ust. 8 rozporządzenia. Zgodnie z jego dotychczasowym brzmieniem §140 ust. 8, nowa infrastruktura podziemna nie powinna być usytuowana pod jezdnią istniejącą i docelową. Po nowelizacji przepis ten stanowi:
„Infrastruktura podziemna nie może być sytuowana pod istniejącą i docelową jezdnią drogi. W przypadku braku miejsca w pasie drogowym poza jezdnią dopuszcza się usytuowanie infrastruktury podziemnej pod jezdnią drogi klasy L i D na terenie zabudowy, pod warunkiem zlokalizowania zwieńczeń studni w osiach pasów ruchu.”
Z powyższego wynika, iż zakaz umieszczania sieci pod jezdniami będzie można uchylić na terenie zabudowy w stosunku do dróg dwóch najniższych klas, a więc dróg lokalnych oraz dojazdowych. Warto przy tym przypomnieć, że przez teren zabudowy, zgodnie z §2 pkt 2 rozporządzenia, rozumie się teren leżący w otoczeniu drogi, na którym dominują obszary o miejskich zasadach zagospodarowania, wymagające urządzeń infrastruktury technicznej, lub obszary przeznaczone pod takie zagospodarowanie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Na koniec należ podkreślić, a co wynika również z uzasadnienia nowelizacji omawianego rozporządzenia, iż sytuowanie infrastruktury podziemnej pod jezdniami, nadal będzie, co do zasady, niemożliwe w przypadkach:
- pozostałych klas dróg (innych niż drogi lokalne i dojazdowe) na terenie zabudowy oraz
- wszystkich klas dróg poza terenem zabudowy.
