Zastosowanie przepisów nakładających daniny publiczne do zdarzeń mających miejsce przed wejściem w życie ustawy, może mieć miejsce tylko wtedy, gdy przemawia za tym ważny interes publiczny np. ochrona środowiska – tak odnosząc się do stosowania opłat za zmniejszenie naturalnej retencji, stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy.
W stanie faktycznym sprawy, wójt gminy decyzją administracyjną ustalił ostatecznie wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej. Rozstrzygnięcie zapadło wskutek uprzedniej reklamacji złożonej przez właściciela nieruchomości od informacji w sprawie opłaty.
Obszarem kwestionowanym przez właściciela nieruchomości była przede wszystkim sama zasadność wymiaru opłaty w sytuacji, gdy po wejściu w życie Prawa wodnego na terenie nieruchomości nie były wykonywane roboty lub obiekt budowlany trwale związany z gruntem.
Art. 269 ust. 1 pkt 1 Prawa wodnego
Opłatę za usługi wodne uiszcza się także za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.
W ocenie organu opłacie za zmniejszenie naturalnej retencji podlegają jednak zarówno te nieruchomości, które przed dniem wejściem w życie Prawa wodnego zostały zagospodarowane w sposób określony w art. 269 ust. 1 pkt 1 Prawa wodnego, jak i te, które zostały albo zostaną tak zagospodarowane po dniu 1 stycznia 2018 r.
Wątpliwości interpretacyjne w zakresie stanów faktycznych objętych obowiązkiem uiszczania opłaty wynikają z użytego w art. 269 ust. 1 pkt 1 Prawa wodnego sformułowania „wykonywanie”.
Od decyzji organu właściciel nieruchomości wniósł skargę do sądu administracyjnego, w której zarzucił m.in. że stanowisko wójta gminy stanowiące, iż dyspozycją przepisu art. 269 ust. 1 pkt 1 p.w. jest objęta każda nieruchomość, która w dniu wejścia w życie prawa wodnego (tj. 1 stycznia 2018 r.) spełnia przesłanki określone w powołanym przepisie, niezależnie od daty, w której doszło do ich spełnienia, jak i te nieruchomości, na których po dniu 1 stycznia 2018 r. wystąpi skutek określony w tym przepisie - jest całkowicie błędne.
Choć wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2019 r. (sygn. akt II SA/Bd 1187/18) WSA w Bydgoszczy uchylił zaskarżoną decyzję (ze względu na naruszenie przepisów proceduralnych), w uzasadnieniu odniósł się również do wyżej przywołanego zarzutu skarżącego.
„W sytuacji, gdy sam ustawodawca wyraźnie nie rozstrzyga w ustawie problemów intertemporalnych, nie ma jednoznacznej reguły, mającej uniwersalne zastosowanie we wszystkich przypadkach. Z pewnością taką regułą nie może być automatyczne stosowanie przepisów nowej ustawy do zdarzeń mających miejsce i zakończonych przed datą wejścia w życie nowej ustawy.
(…) na bezpośrednie działanie ustawy nowej, do zdarzeń mających miejsce przed jej wejściem w życie, powinien zdecydować się ustawodawca tylko w sytuacji, gdy za tym przemawia ważny interes publiczny, którego nie można wyważyć z interesem jednostki (…) W ocenie Sądu taki właśnie interes wiążący się bezpośrednio z ochroną środowiska, wskazuje na potrzebę bezpośredniego stosowania obecnie obowiązującej regulacji p.w., do zdarzeń powstałych przed jej wejście w życie. Dlatego też omówiony zarzut skarżącej nie jest zasadny.”
Warto odnotować, iż stanowisko takie prezentowały Wody Polskie. W treści materiałów pomocniczych dla gmin w sprawie ustalania opłat za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej, Wody Polskie stanęły na stanowisku, iż:
„Dyspozycją przepisu art. 269 ust. 1 pkt 1 Prawa wodnego jest objęta każda nieruchomość (za wyjątkiem tych, które wymienione zostały w ust. 2 i 3 art. 269), która w dniu wejścia w życie Prawa wodnego (tj. 1 stycznia 2018 r.) spełnia przesłanki określone w powołanym przepisie, niezależnie od daty, w której doszło do ich spełnienia, jak i te nieruchomości, na których po dniu 1 stycznia 2018 r. wystąpi skutek określony w tym przepisie.”
Wyrok omówiony w artykule jest prawomocny.
